KÖTÜ YÖNETİCİ YA DA NEGATİF LİDERLİK
Bu güne kadar liderliğin hep ne olduğu tartışılmış ve incelenmeye çalışılmıştır. Bu yazıda negatif liderliğin ne olduğu hakkında yapılan bir analiz üzerinden liderliğin aslında nasıl olması gerektiğine ışık tutmayı umuyorum.
Araştırmalara göre
- Samimiyetsiz liderlik
- Despotik liderlik
- Sömürücü liderlik
- Sınırlayıcı liderlik
- Başarısız liderlik
- Aktif kaçınımcı (avoiding) liderlik
- Pasif kaçınımcı (avoiding) liderlik
- Boşvermeci (Laissez-faire) liderlik
Olmak üzere 8 tip negatif liderlik modeli vardır.
Negatif liderlik davranışları birbirini besleyen ( interaction) 2 öncülden kaynaklanır . Bunlar :
- Kişisel faktörler
- Çevresel faktörlerdir
Kişisel faktörler :
- Liderin karakteri,
- lider kişilik eksikliği,
- karakter zaafı
- Korkaklık
- İş bilgisi düzeyi
- Liderlik tecrübesi yoksunluğu
- Davranışsal değişim imkanı olmaması
- Bilgi eksikliği
- Operasyonel çalışma gerekliliği önyargısı
- Kurum içi girişimcilik tavrına sahip olmama
- Otoriter liderlik felsefesi
Şeklinde özetlenebilir.
Negatif liderliğe sebep olan çevresel faktörler ise :
- Departmanın iş yükü
- Hareket alanı darlığı
- Lider rolün zorlukları
- Operasyonel çalışma gerekliliği
- Altındaki elemanların yetersizliği
- Üstlerinden gelen baskı
- Çatışan kurumsal hedefler
- Şirket kültürü
- Artan piyasa rekabeti
- Çalışma etiğinden yoksunluk
- İçsel motive edicilere sahip olmama
- Yetersizlik
- Güvensizkik ve korku ortamı
- Alt kadroda bulunan problemli lider tipler
- Küçülme
- Pozisyon yedeklemesinin yapılmamış olması
- Ödül ve performans sisteminin olmayışı
Olarak ifade edilebilir.
Samimiyetsiz Liderler : Çalışma arkadaşlarının arkasından iş çevirirler,her çalışanına farklı konuşur, adamına göre muamele eder, çalışanlarının arkasında durmaz, bilgiyi çarpıtır, bilgi saklar, problemlerde kendi paçasını kurtarmak için çalışanlarını suçlar, güven vermezler.
Despotik Liderler : Otoriterdirler, çalışanlarına kişisel olarak hakaret ederler, yaklaşılmazdırlar, düşünmeden acımasızca hareket ederler.
Sömürücü Liderler : Çalışanlarının üzerinde baskı kurarlar, çalışanlarını tehdit eder ve korkuturlar, çalışanlarına sürekli ücret ve mevki vaadleri verirler.
Sınırlayıcı Liderler : Zorlayıcı hedefler verir, çok katı kurallar koyarlar, çalışanlarının ufak hatalarını tolere etmezler, onlara hareket alanı tanımaz ve onları yetkilendirmezler.
Başarısız Liderler : Günlük işlerin arasında boğulurlar,yanlış personele yanlış işler ve yetkiler verirler.
Aktif Kaçınımcı Liderler : Sorunları çözeceğine çalışanlarıyla birlikte oturup şikayet ederler,çalışanlarından onay ve destek ararlar.
Pasif Kaçınımcı Liderler: Sebatkar değildir,güvenilmezdir, bu gün başladığı işten yarın vazgeçer,sorumluluk taşımaz hep başkalarına atar, süreksizdir, özgün ve ikna edici değildir, sonuç odaklı değildir, işi geveler.
Boşvermeci Liderler : Yetersiz iletişim kurarlar, hedef koymazlar, yönlendirmezler hesap da sormazlar, ilgilenmezler, motive de etmezler.
Peki kötü liderlik davranışları bir kurumda hangi boyutlara etki eder ?
Çalışan/ Duygusal : Çalışanlar önce kendi ekiplerine inancını kaybeder sonra şirkete olan güven sarsılır, demotivasyon ve işe gelmede isteksizlik başlar.
Çalışan/tavır/Davranış : İş bağlılığı azalır, devamsızlıklar rapor almalar sıklaşır, iş aramalar sıklaşır, işten ayrılmalar artar. Çalışanların öz saygıları, mutlulukları azalır, iş –özel yaşam dengeleri bozulur,iş stresi artar.
Çalışan/Performans: Performans düşer,inisiyatif alma ve proaktif olmaktan vazgeçilir.
Çalışan/Bilgi-Beceri : Gelişim ve öğrenme isteği ortadan kalkar, kişiler gelişimlerine odaklanmak için gerekli motivasyonu kaybeder.
Çalışma Koşulları :Mutsuz ve negatif insanların olduğu bir şirket görünümüne bürünülür, iletişimsizlik, çatışma, dedikodu ve yıkıcı rekabet artar.
Kurumsal Sonuçlar : Verimlilik düşer, kurumsal performans düşer, işveren markası zarar görür, turnover maliyetleri yükselir, absenteeism tavan yapar.
KAYNAKÇA
Schilling J., 2009 From Ineffectivenes to Destruction : A Qualitative Study on the Meaning of Negative Leadership,Sage Publications,Vol. 5(1),102-1028.
