Farkında olalım ya da olmayalım iş hayatına adım attığımız ilk günden itibaren hepimizin bir marka değeri oluşur. Marka değerimiz özet olarak beşeri sermaye değerimiz, yani piyasada bize biçilen değerdir.
Biz kabul etsek te etmesek te bize dair bazı işaretler biz nereye gidersek gidelim marka değerimizi haber verir. İş görüşmelerine marka değerimize göre çağırılırız, yeni girdiğimiz sosyal ortamlarda marka değerimize göre kabul görürüz, marka değerimize göre head hunt firmaları bizim peşimize düşer, iş yerinde marka değerimize göre sosyal bir nüfuza sahip oluruz, marka değerimize göre görüşlerimiz önemsenir, marka değerimize göre terfilerde gündeme geliriz, marka değerimize göre yönetim nezdinde bir krediye sahip oluruz, hatta eş seçimlerimizdeki başarımız bile kişisel marka değerimizle ilgilidir.
Sanıldığı gibi marka değerimiz sadece iş hayatına yönelik mesleki niteliklerden ve kriterlerden oluşmaz. Kişisel marka değeri aslında bizi biz yapan bütün özellikleri içine alan bir etikettir.
Elbette toplumsal iş bölümündeki fonksiyonumuzu ve yerimizi belirleyecek mesleki özellikler kişisel marka değerimiz içinde önemli bir yer tutarlar.
- Eğitim düzeyimiz
- Mezun olduğumuz okullar
- Yetkinliklerimiz
- Yeteneklerimiz
Kişisel marka değerimiz oluşurken bizden önce konuşan kriterlerdir.
Araştırmalar göstermiştir ki iyi okullardan mezun olan kişiler iş hayatında daha çok kazanırlar, yabancı dil becerilerinin ya da bir takım teknik becerilere sahip olmanın bize kazandıracağı özellikler ortadadır. En az bulunan sanatsal ve sportif yeteneklerin marka değerleri konusunda herhalde yorum yapmaya fazla gerek yok.
Doğuştan getirdiğimiz ve geliştirdiğimiz özelliklerimiz de marka değerimizin diğer önemli parçasını oluşturur.
- Zeka düzeyimiz
- Ses tonumuz
- Fiziksel görünüşümüz
- Fiziksel gücümüz
- Sağlık durumumuz
Bize dair algıları biz kendimizi anlatmaya başlamadan önce şekillendirmeye başlamıştır bile. Zeka düzeyimiz ilk bakışta anlaşılmasa bile eğitim, beceri gibi göstergeler onu ele verir. İş hayatında prezentabilite olarak ifade edilen görünümün kişilerin kariyerine nasıl etki ettiği konusunda yüzlerce araştırma yapılmıştır.
İnsanlarla ilişkilerimizi doğrudan etkileyen psikolojik özelliklerimiz de kişisel marka değerimizi şekillendiren bir diğer önemli faktördü.
- Kişisel enerjimiz
- Duygu durum yönetim becerimiz
- İletişim becerilerimiz
- Psikolojik dayanıklılığımız
- Cesaret ve girişkenliğimiz
- Empati yeteneğimiz
Bizim insanlarla ilişki düzeyimizi belirleyerek insanların kafasındaki marka değerimizi oluştururlar. İnsanlarla kolay diyalog kuranlar, sosyal ortamlarda cesaretiyle öne çıkanlar, kendini kabul ettirmede zorluk yaşamayanlar ve hayata pozitif bakmasını bilenlerin iş hayatı ve toplumsal ilişkilerde daha başarılı olduğu bilinen bir gerçektir.
Bu üç faktöründe yanında kişisel markamızı etkileyen son boyut sosyo kültürel özelliklerimizdir.
- Ait olduğumuz sosyal çevre
- Ebeveynlerimizin konumu
- Kültür ve görgü düzeyimiz
- Konuşma biçimimiz
- Hobilerimiz
- Kültürel ve sosyal faaliyetlerimiz
- Tüketim alışkanlıklarımız
- Yaşadığımız muhit
- Giyinişimiz, görünüşümüz
Kişisel marka değerimizi kimi zaman doğrudan, kimi zaman diğer unsurların bir tamamlayıcısı olarak şekillendirebilmektedir. Örneğin belli dernek ve gruplara üyelik kişilerin sosyal nüfuzunu kuvvetlendirebilmektedir. Yine belli, tüketim alışkanlıkları belli bir refah seviyesine sahip olunduğunu düşündürerek bize dair beklentileri şekillendirebilmektedir. Kültür ve görgü düzeyimiz daha yüksek sosyal çevrelerde kabul edilmemiz için bir gereklilik olabilmektedir.
Bu saydığımız özelliklerin hiç biri kişisel marka düzeyimizi tek başına belirlemezler. Çeşitli sosyal durumlara göre ağırlıkları farklılaşabilir. Bazı durumlarda birbirlerini etkiler ve iç içe girmiş olabilirler. Ama uzun dönemde kesin olan bir şey varsa kişisel marka değerimizin bu özellikler tarafından şekillendirildiğidir.
Kişisel marka değerinin içinde doğuştan getirilen ve değiştiremeyeceğimiz özellikler bulunduğu doğrudur. Ancak bir çok özellik vardır ki bunlar bireysel çabalarımızla şekillendirilebilirler. Kişiler sadece bu özelliklere ulaşmak için gayret göstererek kişisel markalarını inşa edebilir ve toplumsal statülerini değiştirebilirler. Ortalama zekaya sahip sağlıklı her birey disiplinle kendi üzerinde çalışarak arzu edilen bir düzeye gelebilir.
Evet bu hayatta bazıları daha önden başlayabilir, bazıları daha zeki olup sizden daha az gayret sarf edebilir ancak gereken çabayı sarf etmeyi göze alan ve kişisel konforundan feragat edebilen herkes istediği düzeye gelebilir.
Kişisel marka değerinin oluşturulmasında ilk şart kişinin mazeretsizce kendine karşı dürüst olmasıdır. Yukarıda sayılan boyutlara dair yapılacak detaylı bir swot analiziyle işe başlanıp güçlü özelliklerin öne çıkarıldığı ve zayıflıkların bir dereceye kadar düzeltilebildiği bir duruma ulaşmak mümkündür.
