Bir kuruluşa alınacak personelin seçilmesi tatmin edilmesi, geleceğinin güven altına alınması gibi hususlara çok dikkat edilmelidir. İş hayatımda bu konu ile çok uğraştım, çok yoruldum. Bir gün bana iş hayatımda karşılaştığım en büyük güçlüğün ne olduğu sorulursa vereceğim cevap şu olacaktır :
”50 yıllık çalışma hayatımda iş yapmaktan,iş bulmaktan, para kazanmaktan hiç sıkıntı çekmedim. En çok adam idare etmekten sıkıntı çekmişimdir.”
Eleman seçerken şu hususlara dikkat edilmelidir :
- Ne iş için eleman seçileceğini önce kesin olarak kararlaştırmak gerekir. İstenilen elemanın yaşı öğrenimi, yeteneği bu karara göre değişebilir.
- Seçilecek elemanın memleketi, ailesi, görünüşü üzerinde durmak gerekir.
- Eğer bir yönetici alacaksanız ,neden ayrılıp size geldiği, bulunduğu işte ne kadar çalıştığı önemlidir. Başarılı olanların büyük kısmı az yer değiştirmiş elemanlardır. Bir eleman çok yer değiştirmişse ben kolay kolay almam.
- Bir eleman işten ayırtıp alınacaksa ona karşı sorumluluğun daha büyük olacağını düşünerek karar vermek gerekir.
- Öğrenim gördüğü okul, oradaki derecesi, teklif edeceğiniz işe göre yabancı dil bilgisi üzerinde durmak gerekir.
- İşe alacağınız elemanla anlaştıktan sonra güvendiğiniz bir sağlık kurumunda kontrolden geçirmek çok faydalıdır. İlk bakışta anlaşılmayan öyle hastalıklar olabilir ki, bu hastalığı o elemanın işte başarı göstermesini engelleyebilir. Bir yönetici sinirli ise neden sinirli olduğunu araştırmak kuruluşun başındakilere düşer. Ailevi sorunları da sağlığının bozuk oluşu da buna sebep olabilir.
- Alacağınız gencin özel hayatı hakkında başlangıçta iyi bilgi sahibi olmak gerekir. İçkiye düşkünlüğü, gece hayatı, ailevi geçimsizliği çalışmasını büyük ölçüde etkiler.
- İşe alacağınız kimsenin ailesi çok zengin olmamalı “ yarın babam ölecek, annem ölecek, elime şu kadar para geçecek, ben filanca işi tutacağım” gibi düşünceleri olursa sizin işinize bağlanmaz.
- İş hayatında daha önce devlet hizmetinde görev almış değerli kimselerle tanıştım. Okul veya üniversiteden mezun olur olmaz devlet hizmetine girdikleri ve bu hizmette yetiştikleri için, özel sektöre geçtikleri zaman genellikle güçlük çekmektedirler. Çok zeki olanların bile kendi başına karar alma safhasında bocaladıklarını gördüm. Devlet sektöründen özel sektöre geçişlerde, iş için gerekli olan vasıflara ve alışkanlıklara çok önem verilmelidir.
- En ufak tezgahtardan en büyük müdüre kadar vereceğiniz aylık ücret, prim, ikramiye, kısaca o elemanın eline geçecek para rakip firmaların verdikleri paradan daha yüksek olmalıdır. Yeni alınan elemanlar eski personelin durumlarına, kazançlarına, firmanın personeline nasıl davrandığına çok dikkat ederler. İyi tanınan firmaların iyi eleman seçmeleri daha kolaydır.
- Sizden ayrılmış bir elemanı bir daha geri almayınız. Böyle elemandan hayır gelmez.
- Firmanın büyüklüğüne göre üniversitelerin son sınıflarından yetenekli elemanlar alınırsa bunları çok daha iyi yetiştirmek mümkündür.
Nerede olursa olsun yararlı bir elemandan söz edildiği zaman, o gün için gerekli olsun olmasın not alır, hayatını inceler ve firmaya o özellikte bir eleman gerektiği zaman kendisiyle temas ederim. Her ne kadar iş hayatımda adım iyi eleman seçer diye çıkmışsa da bu seçmede birçok hatalar yapmışımdır. Yine de eleman seçmedeki hayatı kararlarım , yerinde kararlarıma oranla daha azdır.
Vehbi Koç, Hayat Hikayem,Apa Ofset,İstanbul,1973
